Arılar mucizevi canlılardır. Arıların ürettiği her üründe (propolis, bal, arı sütü) onlarca farklı fayda bulunur. Bunlardan biri de polen. Arı poleni İbrahim Saraçoğlu gibi doktorlar tarafından da önerilen bir besindir. Arı poleni faydaları ise saymakla bitmez. Arı poleni hem erkeklere hem de kadınlara çeşitli faydalar sağlayabilir. Bu makalede arı poleni nedir, faydaları ve zararları nelerdir, nasıl kullanılır gibi sorulara ışık tutmaya çalışacağız.
Arı Poleni Nedir?
Arı poleni, çiçek poleni, nektar, enzimler, bal, balmumu ve arı salgılarının bir karışımıdır.
Toplayıcı bal arıları, bitkilerden topladıkları polenleri, bunları depolandığı ve koloni için yiyecek olarak kullanıldığı arı kovanına taşır (1).
Arı poleni, bal, arı sütü veya petek gibi diğer arı ürünleriyle karıştırılmamalıdır. Bu ürünler polen içermeyebilir veya başka maddeler içerebilir.
Son zamanlarda arı poleni, besinler, amino asitler, vitaminler, lipidler ve 250’den fazla aktif madde içerdiği için sağlık camiasında ilgi görmüştür (2).
Bununla birlikte, Almanya Federal Sağlık Bakanlığı arı polenini bir ilaç olarak kabul ediyor (3).
Birçok çalışma arı poleninin sağlık üzerindeki etkilerini incelemiştir ve iyi sonuçlar elde etmiştir.
Yazımızın devamında arı poleni faydaları nelerdir, arı poleni nasıl tüketilir sorularının cevaplarını bulabilirsiniz.
Polen Faydaları
1. 250 Aktif Besin Bileşeni
Polen içerdiği besinler nedeniyle oldukça faydalı bir besindir.
Proteinler, karbonhidratlar, lipidler, yağ asitleri, vitaminler, mineraller, enzimler ve antioksidanlar dahil 250’den fazla biyolojik olarak aktif madde içerir (2).
Arı poleni içeriği şunlardan oluşur (4):
- Karbonhidrat %40
- Protein %35
- Su %4-10
- Yağlar %5
- Diğer içerikler %5-15
Diğer içerikler faydalı vitaminleri, mineralleri, antibiyotikleri ve antioksidanları içerir.
Ancak polenin besin içeriği toplanan bitki kaynağına ve mevsime bağlıdır.
Örneğin, araştırmalar çam bitkilerinden toplanan arı poleninin yaklaşık %7 protein içerdiğini, hurma ağaçlarından toplanan polenin ise %35’e yakın proteine sahip olduğunu göstermiştir (2).
Ek olarak, ilkbaharda toplanan arı poleninin, yaz aylarında toplanan polenden önemli ölçüde farklı bir “amino asit bileşimi” vardır (2).
ÖZET Arı poleni ve arı poleni faydaları; protein, karbonhidrat, yağ, vitamin, mineral, enzim ve antioksidanlar dahil 250’den fazla biyolojik madde içerir. Ancak polenin besin içeriği toplanan bitki kaynağına ve mevsime bağlıdır.
2. Yüksek Antioksidan
Arı poleni, aralarında flavonoidler, karotenoidler, kuersetin, kaempferol ve glutatyon gibi çok çeşitli antioksidanlar içerir (5).
Polen faydaları büyük ölçüde antioksidanlarda kaynaklanır.
Antioksidanlar, vücudunuzu serbest radikal adı verilen potansiyel olarak zararlı moleküllere karşı korur. Serbest radikallerin verdiği hasar, kanser ve tip 2 diyabet gibi kronik hastalıklarla bağlantılıdır (6).
Test tüpü, hayvanlı ve bazı insanlı çalışmalar, arı poleni antioksidanlarının kronik iltihabı azaltabileceğini, zararlı bakterileri ortadan kaldırabileceğini, enfeksiyonlarla savaşabileceğini, tümörlerin büyümesi ve yayılmasıyla mücadele edebileceğini göstermiştir (7).
Bununla birlikte, arı poleninin antioksidan içeriği aynı zamanda bitki kaynağına da bağlıdır (8).
Etikette özellikle bir bitki kaynağı belirtilmedikçe, arı poleninizin nereden geldiğini belirlemek zor olabilir.
ÖZET Arı poleni, hücrelerinizi kanser ve tip 2 diyabet dahil kronik hastalıklarla bağlantılı serbest radikallerin neden olduğu hasarlardan koruyabilen çok çeşitli antioksidanlar içerir.
3. Polen Kalp Rahatsızlıklarını Önleyebilir
Ölüme sebep olan hastalıkların başında kalp rahatsızlıkları geliyor (9).
Yüksek kan lipitleri ve yüksek kolesterol, kalp rahatsızlığı riskini artırabilir. Arı poleni bu faktörleri azaltabilir.
Bazı hayvan çalışmaları arı poleni özütlerinin, özellikle kötü kolesterol (LDL) olmak üzere, kan kolesterol düzeylerini düşürebildiğini göstermiştir (10, 11).
Damarların tıkanıklığı sebebiyle miyop olan kişilerde arı poleni, daha düşük kan kolesterol seviyelerini destekler ve bu da görüş seviyesini artırabilir (7).
Arı polenindeki antioksidanlar, lipitlerin oksitlenmesini önleyebilir. Lipitler oksitlendiğinde bir araya toplanarak kan damarlarını daraltabilir ve kalp rahatsızlığı riskini artırabilirler (11).
ÖZET Arı poleni, kötü kolesterol ve lipid oksidasyonu gibi kalp hastalığı risk faktörlerini düşürmeye yardımcı olabilir.
4. Karaciğer’e Yardım Edebilir
Karaciğer, kandaki toksinleri parçalayarak uzaklaştıran çok faydalı bir organdır.
Polen faydaları ise karaciğer gibi hayati organlarda da işlem görür.
Hayvan çalışmaları, arı poleninin detoks özelliğini artırabileceğini bulmuştur.
Daha yaşlı hayvanlarda arı poleni, karaciğerin antioksidan savunmasını güçlendirmiş ve daha fazla atık ürünü kandan uzaklaştırmıştır (12).
Diğer hayvan çalışmaları, arı poleni antioksidanlarının karaciğeri aşırı dozda ilaç dahil olmak üzere çeşitli toksik maddelerden kaynaklanan hasara karşı koruduğunu göstermektedir. Arı poleni aynı zamanda karaciğerin iyileşmesini de destekler (5, 13, 14)
Bununla birlikte, çok az insan çalışması arı poleninin karaciğer fonksiyonu üzerindeki etkilerini değerlendirmiştir. Bu alanda daha fazla insanlı çalışma yapılmasına ihtiyaç vardır.
ÖZET Hayvan çalışmaları, arı poleninin karaciğer fonksiyonunu artırabileceğini ve bu organı zararlı maddelerden koruyabileceğini göstermektedir. Bu alanda daha fazla insanlı çalışma yapılmasına ihtiyaç vardır.
5. Anti-Enflamatuar Bileşiklere Sahiptir
Arı poleni eskilerde iltihaplanmayı ve şişlikleri azaltmak için kullanılmıştır.
Bir hayvan çalışmasında arı poleni özütü kullanılmış ve sıçanların pençe şişlikleri %75 azalmıştır (15).
Polen, anti-enflamatuar etkileri, fenilbutazon, indometasin, analgin ve naproksen gibi birkaç nonsteroid anti-enflamatuar ilaçla karşılaştırılmıştır (7).
Arı poleni, kersetin dahil olmak üzere iltihaplanma ve şişmeyi azaltabilen çeşitli bileşikler içerir (16).
Dahası, arı polenindeki bitki bileşikleri, tümör nekroze edici faktörü gibi iltihaplı hormonların üretimini uyaran biyolojik süreçleri baskılayabilir (17).
ÖZET Hayvanlı ve test tüpü çalışmalarına göre, arı poleni antioksidanlarının güçlü antienflamatuvar özellikleri olabilir.
6. Polen Bağışıklığı Güçlendirebilir
Arı poleni içerdiği antioksidanlar ile birlikte o kadar faydalıdır ki bağışıklığımızın güçlenmesine katkı sağlayabilir.
Arı poleni bağışıklık sisteminizi güçlendirerek hastalıklardan ve istenmeyen reaksiyonlardan kaçınmanıza yardımcı olabilir.
Araştırmalar, polenin alerjilerin şiddetini azaltabileceğini göstermiştir.
Bir çalışmada, arı poleninin mast hücrelerinin aktivasyonunu önemli ölçüde azalttığı gösterilmiştir. Mast hücreleri alerji tetiklenmesi ile ilgilidir (18).
Ayrıca arı poleninin güçlü antimikrobiyal özelliklere sahip olduğunu doğrulanmıştır.
Arı poleni özütünün, zararlı bakterileri ve ayrıca enfeksiyonlara neden olan bakterileri öldürdüğü bulunmuştur (19, 20).
ÖZET Hayvanlı ve test tüpü çalışmaları, arı poleni antioksidanlarının alerjilerin şiddetini ve başlangıcını azaltabileceğini ve zararlı bakterileri öldürebileceğini göstermektedir.
7. Arı Poleni Enfeksiyonlara Karşı Koruyabilir
Arı poleni, vücudunuzun yara iyileşmesine yardımcı olabilecek anti-enflamatuar ve antioksidan özelliklere sahiptir.
Örneğin, hayvan araştırmaları arı poleni özütünün yanık tedavisinde kullanılan gümüş sülfadiaza benzer şekilde etkili olduğunu ve çok daha az yan etkiye neden olduğunu buldu (21).
Bir başka hayvanlı çalışma, yanık üzerine arı poleni içeren bir merhem sürmenin standart ilaçlara göre iyileşmeyi önemli ölçüde hızlandırdığını gösterdi (22).
Arı poleninin antimikrobiyal özellikleri, sıyrıklar, kesikler ve yanıklar için iyileşme sürecini tehlikeye atabilecek önemli bir risk faktörü olan enfeksiyonları da önleyebilir (21).
ÖZET Arı poleni, vücudunuzun yara iyileşmesine yardımcı olabilecek anti-enflamatuar ve antioksidan özelliklere sahiptir. Antimikrobiyal özellikleri de yara enfeksiyonlarını önleyebilir.
8. Arı Poleni Kanser Önleyici Etkilere Sahip Olabilir
Mucizevi bir besin olan arı poleni, kanseri önlemek ve tedavi etmek için etkilere sahip olabilir.
Test tüpü çalışmaları, arı polen özütünün prostat, kolon ve lösemik kanserlerinde tümör büyümesini engellemek ve apoptozu (hücrelerin programlanmış ölümü) uyardığını bulmuştur (23, 24).
Laden ve beyaz söğütten üretilen arı poleni anti-östrojen özelliklere sahip olabilir, bu da meme, prostat ve rahim kanseri riskini azaltabilir (25, 26).
Bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
ÖZET Test tüpü çalışmaları, arı poleninin birkaç kanser riskini düşürdüğünü göstermektedir, ancak daha fazla insan araştırması gereklidir.
9. Polen Menopoz Belirtilerini Azaltabilir
Kadınlarda adetin durması anlamına gelen menopoza sıklıkla sıcak basması, gece terlemeleri, ruh hali değişiklikleri ve uyku bozuklukları gibi rahatsız edici belirtiler eşlik eder (27).
Araştırmalar, arı poleninin bazı menopoz semptomlarını hafifletebileceğini göstermektedir.
Bir çalışmada, arı poleni alan kadınların %71›i menopoz semptomlarının iyileştiğini hissetti (27).
Başka bir çalışmada, polen takviyesi alan kadınların %65’i daha az sıcak basması yaşadı. Bu kadınlar, daha iyi uyku, daha az sinirlilik, daha az eklem ağrısı, daha iyi ruh hali ve enerji gibi diğer iyileşmeleri de belirttiler (28).
Dahası, üç aylık bir çalışma, arı poleni takviyesi alan kadınların önemli ölçüde daha az menopoz semptomu yaşadığını gösterdi. Ek olarak, bu takviyeler kötü kolesterolü düşürmeye ve iyi kolesterolü yükseltmeye yardımcı oldu (29).
ÖZET Araştırmalar, arı poleninin bazı menopoz semptomlarını hafifletebileceğini göstermektedir. Ayrıca kolesterol seviyelerini de iyileştirebilir.
10. Metabolizma ve Besin Kullanımını İyileştirir
Bazı kanıtlar, arı poleninin vücudunuzun besinleri daha iyi kullanabileceğini sağladığını göstermektedir.
Örneğin, demir eksikliği olan fareler diyetlerine polen eklendiğinde vücutları %66 daha fazla demir emdi. Bu artış muhtemelen polenin demir emilimini artıran vitamin C ve biyoflavonoidler içermesinden kaynaklanmaktadır (30).
Ek olarak, polenle beslenen sağlıklı fareler beslenmelerinden daha fazla kalsiyum ve fosfor emdiler. Polen, emilime yardımcı olabilecek yüksek kaliteli proteinler ve amino asitler içerir (30).
Diğer hayvan çalışmaları, arı poleninin kas büyümesini iyileştirebileceğini, metabolizmayı hızlandırabileceğini ve uzun ömürlülüğü artırabileceğini göstermiştir (3, 31).
Hayvan çalışmaları umut verici olsa da, insanların da aynı arı poleni faydaları yaşayıp yaşamadıkları net değil.
ÖZET Hayvan çalışmaları, arı poleninin demir, kalsiyum ve fosfor gibi besin maddelerinin emilimini ve kullanımını artırabileceğini göstermiştir. Aynı zamanda metabolizmayı hızlandırabilir ve uzun ömürlülüğü destekleyebilir, ancak bu faydaları doğrulamak için insanlı araştırmalara ihtiyaç vardır.
Arı Poleni Nasıl Tüketilir?
Yetişkinler için polen tüketimi günde 2 – 4 tatlı kaşığı, çocuklar için ise 1 – 2 tatlı kaşığı olabilir, direkt çiğneyerek/yutarak da tüketilebilirken, meyve, yoğurt veya içecek gibi gıdalar ile de karıştırılıp tüketilebilir.
Arı poleni granül veya takviye formdadır. Çoğu insan için güvenlidir.
Granüller, kahvaltı veya smoothie gibi yiyeceklere eklenebilir.
Arı poleni faydaları herkes için kolay erişilebilir. Çoğu eczane ve markette bulabilirsiniz.
Arı Poleni Zararları
Arı alerjisi olan kişiler, kaşıntı, şişme, nefes darlığı veya anafilaksi gibi semptomlara neden olabileceğinden arı poleni zararları yaşayabilirler. (32).
Bu ürünler ayrıca Varfarin gibi kan sulandırıcı ilaçlar ile olumsuz etkileşime girebilir ve zarar verebilir. (33, 34).
Bebekler için tamamen güvenli olduklarına dair kanıt bulunmadığından, hamile veya emziren kadınlar arı poleni zararları yaşamamak için bu ürünlerinden kaçınmalıdır.
ÖZET Arı polen takviyelerinin tüketilmesi genellikle güvenlidir. Bununla birlikte, alerjisi olan kişiler, hamile veya emziren kadınlar ve varfarin gibi kan sulandırıcı ilaçlar kullanan kişiler kaçınmalıdır.
Sonuç
Arı poleni faydaları vitamin, mineral ve antioksidanlardan kaynaklanır, bu da onu inanılmaz derecede sağlıklı kılar. Arı poleni kullananların yorumlar çoğunluklu olumlu yöndedir.
Çalışmalar, arı poleni ve bileşiklerini, azalmış iltihaplanma, gelişmiş bağışıklık, menopoz semptomları ve yara iyileşmesi gibi sağlık yararlarıyla ilişkilendirmiştir.
Arı poleni tüketiminde ilgili markanın paket içeriğini göz önünde bulundurmakta fayda vardır. Arı poleni zararları alerjisi olan kişilerde veya kan sulandırıcı kullanan bireylerde ortaya çıkabilir.
Sonuç olarak, arı poleni sağlıklı beslenmenize harika bir katkı sağlayabilir. Sadece polen değil, propolis, ham bal, ve arı sütü de önemli arı besinlerindendir.
Bir yanıt bırakın