Yapılan ulusal bir ankete göre, 5 kişiden 1’i maymun çiçeği virüsüne yakalanmaktan endişeleniyor.
- Annenberg Public Policy tarafından yapılan yeni bir anket ise insanların %20’si maymun çiçeği hastalığına yakalanmaktan endişe duyuyor.
- Maymun çiçeği aslında yeni bir virüs değil ve aşısı var. Çoğu insan aşının varlığından şüphe duyuyor.
- Maymun çiçeği ciddi bir rahatsızlıktır, ancak genel olarak ölümcül değildir. Uzmanlar zamanında aşı olmanın önemini ise her geçen gün vurguluyor.
Maymun çiçeği olarak bilinen virüs son zamanlarda gündeme oturdu. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ise ilk vakanın Nijerya tatilinden dönen İngiliz bir turistte hastalığın göründüğünü doğruladı.
18 Mayıs tarihinde ise Amerika Birleşik Devleteri’nin Massachusetts eyaletinde ilk vaka görüldü.
Bundan 2 ay sonra ise New York ve Kaliforniya eyaletleri maymun çiçeği salgını hakkında acil durum bildirdi.
Bunlar artık hepimize normal geliyor, çünkü COVID-19 hala küresel bir pandemi olarak devam etmekte. Şimdiyse endişelenmemiz gereken farklı bir virüs daha var.
COVID’e nazaran insanlar daha az korkuyor olsa da, insanların %48’i hangi virüsün daha bulaşıcı olduğunu bilmiyor.
Annenberg araştırma kurumu maymun çiçeği hakkında yaptığı anketler ile şunları buldu: İnsanların %66’sı aşının var olduğuna inanmıyor veya emin değil.
Maymun çiçeği hakkındakı yanlış bilgi ve dedikodular virüsün kendisinden daha hızlı yayılıyor.
Farkındalığı artırmak ve yanlış bilgileri temizlemek amacıyla, sağlık uzmanlarının açıklamalarını bu makalede bulabilirsiniz. Buna virüsten nasıl korunabileceğimiz de dahil.
D vitamini COVID-19’dan korur mu isimli makalemizi okumak için tıklayın.
”Maymun çiçeği enfeksiyonu, bildiğimiz çiçek hastalığı ile aynı aileye dayanıyor. Kendi kendini bitiren bir hastalıktır, yani zaman geçtikçe enfeksiyon kendi kendine çözülür”, diyor Dr. Thomas Yadegar.
Maymun çiçeğinin adını daha yeni yeni duysak da, aslında kendisi yeni keşfedilen bir virüs değildir.
Yrd.Doç.Dr Rachel Cox “maymun çiçeği virüsü ilk olarak 1958 yılında maymunlarda keşfedilmiştir, 1970’lerin başlarında ise insanlarda görülmüştür. Çiçek hastalığı ve maymun çiçeği benzer semptomlara sahip olsa da maymun çiçeği daha hafif geçer ve ölüme sebep olması çok zordur” diyor.
Maymun çiçeği semptomları şunlardır:
- Döküntü
- Ateş
- Üşüme
- Vücut ağrısı
- Bitkinlik
- Baş ağrısı
- Solunum semptomları (burun tıkanıklığı, öksürük, boğaz ağrısı)
- Şişmiş lenf düğümleri
Kızarıklık ve isilikler vücudun şu bölgelerinde ortaya çıkabilir:
- Yüz
- Genital bölgeler
- Ağız
- Eller
- Ayak
- Göğüs
- Anüs
Döküntü genellikle sivilcelere benzer şekilde kabaran ve ardından irinle dolan düz lezyonlarla başlar. Döküntüler devam ederken cilt çok hassas ve ağrılı olabilir. Kabarcıklar zamanla kabuk tutar, sertleşir ve dökülür. Vücutta iz bırakma potansiyeli de vardır.
Nasıl Yayılıyor?
Şu anlık, maymun çiçeği genellikle diğer erkekler ile cinsel ilişkiye giren erkeklerde görülüyor. Çocuk enfeksiyon hastalıkları uzmanı Dr. Michael Chang kimsenin maymun çiçeği hastalığına bağışık olmadığını belirtiyor. Hastalık cinsel yönelim, yaş veya sağlık durumuna bakmadan bulaşabiliyor.
Maymun çiçeği çocuğundan yaşlısına herkese bulaşabiliyor.
Genelde cilt cilde temas ile bulaşıyor. Bulaşma seçenekleri ise şunlar:
- Ciltte maymun çiçeği sebebiyle oluşmuş kabarcığa direkt temas, vücut sıvılarına temas, yakın ve direkt temas (cinsel aktivite),
- sarılmak, öpüşmek,
- yıkanmamış kıyafet ve objeler ile temas, maymun çiçeği taşıyan bireyin temas ettiği yüzeyler ile temas.
Ayrıca, hamile bir birey virüsü plasentadan fetüse de taşıyabilir.
Geçmiş yıllarda maymun çiçeği vakalarının çoğu hasta hayvanlar ile temas etmiş çocuklardan oluşuyordu, ancak şu anki durum böyle olmayabilir. 2003 yılında ABD’de bir maymun çiçeği salgını başlamıştı, sebebi ise çayır köpekleriydi.
Maymun Çiçeği Cinsel Yolla mı Bulaşır?
Maymun çiçeği cinsel yolla bulaşan bir hastalık değildir. İnsanlar böyle yanlış ithamlarda bulunabilir.
İnsanlardaki düşünce, hastalığın cinsel yolla bulaştığı yönündedir. Ancak unutulmamalıdır ki cinsel olmayan temaslar da bulaş kaynağı olabilir. Örneğin, sarılmak ve tokalaşmak gibi temaslar. Bunlar doğasında cinsel olmayan temaslardır. Yine de cinsel temas da viral bulaş riskini artırır.
Maymun çiçeği cinsel temas ile de normal temas ile de bulaşabilir.
Cinsel sağlık kategorimizdeki yazıları okumak için tıklayın.
Maymun Çiçeği Öldürür mü?
Şu an gündemde olan maymun çiçeği türü nadiren öldürücüdür, diyor Dr. Douglas Chiriboga. Gündemdeki maymun çiçeği türü Batı Afrika türüdür.
Uzmanlar bazı grupların diğerlerine göre daha tehlikede olduğunu söylüyor.
Aşı olmamış çocuklar ve bağışıklığı baskılanmış bireyler için ölümcül olabilir.
Yrd.Doç.Dr Cox ise önceki maymun çiçeği salgınlarında 10’da 1 ölüm olduğunu eklemiştir.
Araştırmacılar şu an hastalığı nasıl tedavi edebileceklerini ve ciddi komplikasyonların önüne geçebileceklerini araştırıyor.
Maymun Çiçeği’nin Tedavisi Var mı?
Şu anlık maymun çiçeği hastalığı için bilinen bir çare yok.
Yine de bazı tedavi yöntemleri mevcut. Maymun çiçeğinin bilien tek ilacı Tecovirimat’tır (TPOXX olarak da bilinir).
Bazı hastalarda bu ilacın kullanımı ile kabarcıkların daha hızlı iyileştiği ve ağrının azaldığı gözlemlenmiştir.
Maymun çiçeği kendi kendini kısıtlayan bir hastalıktır.
Ortaya çıktıktan 2 ila 4 hafta sonra kaybolur. Çocuklar ve sağlık sorunları olan bireyler daha ciddi şekilde hastalanabilir.
Maymun Çiçeği Aşısı Var mı?
Çiçek hastalığı için ortaya çıkmı 2 aşı türü, maymun çiçeğine karşı da etkilidir. Bunlar:
- ACAM2000, orijinal çiçek aşısı
- JYNNEOS, daha yeni bir aşı
Aşının maymun çiçeğini önlemede %85 başarılı olduğu hesaplanmıştır, yine de araştırmalar kısıtlıdır.
Araştırmacılar güncel hastalar üzerinde çalışmalar yaparak aşıların ne kadar koruyucu olduğunu daha doğru hesaplamaya çalışıyorr.
Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi (CDC) aşılanması gereken insanlar için şunu öneriyor:
- Maymun çiçeğine son 4 ila 14 gün arasında maruz kalmış bireyler
- Enfeksiyon riski oluşturan ortopoks virüslü hayvanlarla doğrudan ilgilenen laboratuvar çalışanları gibi meslek grupları
Maymun Çiçeği Hastalığı Neden Bu Kadar Gündemde?
Maymun çiçeği çok nadiren öldürüysa, neden bu kadar gündeme geldi ve acil durumlar ilan edildi? Neden Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) acil durum ilan etti?
Maymun çiçeği birçok hastada birkaç hafta süren dayanılmaz ağrılara ve rahatsızlığıa sebep oluyor. Bazı durumlarda ağrı o kadar fazla oluyor ki; hasta hastaneye kaldırılıyor. Kabarcıklar ciltte iz bırakabiliyor veya bakteri enfeksiyonu kapabiliyor, hatta hastalık beyin, göz ve akciğerlere kadar uzanan hasarlara sebep olabiliyor.
COVID-19 gibi diğer virüsler de uzun vadede farklı etkiler barındırabiliyor. Uzun vadede maymun çiçeğinin nasıl bir durumu evrileşeceği kestirelemiyor olabilir.
Çocuklar ve bağışıklığı baskılanmış insanları da tehlike altına alıyor.
Maymun Çiçeği Ne Kadar Bulaşıcıdır?
Maymun çiçeği virüsü taşıyan insanlardaki kabarcıklar tamamen yok olana dek bulaş riski devam eder.
Yani, kabarcık kabul tutmalı, bu kabuk düşmeli ve altında oluşan deri bunu kaplamalı.
Diğer hastalık ve rahatsızlıklar hakkında yeni şeyler öğrenmek için buraya tıklayın.
Bir yanıt bırakın