B12 Vitamini Eksikliğinin Belirtileri

B12 vitamini eksikliği belirtileri zor anlaşabilen ve çağımızda sıkça görülen bir eksiklik türüdür.

Kobalamin olarak da bilinen B12 vitamini suda çözünebilen önemli bir vitamindir (1).

Kırmızı kan hücreleri üretiminde, DNA üretiminde ve ayrıca sinir sisteminin düzgün çalışmasında önemli bir rol oynar.

B12 vitamini içeren gıdalar şunlardır:

• Karaciğer, böbrek vb. sakatatlar
• Kırmızı et
• Balık
• Karides
• Midye
• Kümes hayvanları
• Yumurta
• Süt
• Peynir

Bununla birlikte, B12 takviyesi yapılmış ekmek veya bitki bazlı süt gibi ürünlerde de bulunabilir.

Özellikle yaşlı bireyler arasında B12 eksikliği çok yaygındır. Beslenmenizden yeteri kadar B12 vitamini alamıyorsanız veya vücudunuz yiyeceklerden B12 vitaminini emmekte zorlanıyor ise eksiklik yaşıyor olabilirsiniz.

B12 vitamini eksikliği risk grubuna şu insanlar dahildir (2):

• Yaşlı bireyler
• B12 vitaminini emen bağırsak parçası alınmış olanlar (ameliyat ile)
• Diyabet ilacı kullananlar
• Katı bir vegan beslenme şekli uygulayan insanlar
• Mide ekşimesi için uzun süreli antasit ilaçlar alanlar

B12 eksikliği semptomlarının ortaya çıkması yıllar sürebilir ve tanısı zor olabilir. B12 eksikliği bazen folat eksikliği ile karıştırılabilir.

Düşük B12 seviyeleri ise folat seviyelerinde düşmeye sebep olur. Bununla birlikte, B12 eksikliğiniz varsa, düşük folat seviyelerini artırmak da bu eksikliği maskeleyebilir ve altta yatan problemi çözebilir (3).

Karşınızda, B12 vitamini eksikliğinin 9 belirtisi ve semptomu.

1. Soluk ve Sarı Cilt

B12 eksikliği olan insanlar genelde solgun görünür. Ayrıca, ciltte ve göz beyazı da hafif sarımtıraktır.

B12 eksikliğine bağlı olarak vücudun kırmızı kan hücresi üretiminde sorunlar meydana gelir (4).

B12 vitamini, kırmızı kan hücreleri üretmek için gereken DNA’nın üretiminde önemli bir rol oynar. Bu olmadan, hücrelerin inşası zarara uğrar ve hücreler bölünemezler (5).

Bu da, kemik iliğinizde üretilen kırmızı kan hücrelerinin daha büyük ve kırılgan olduğu megaloblastik anemi adı verilen bir tür anemiye neden olur.

Kırmızı kan hücreleri kemik iliğinden dolaşıma geçebilmeleri için çok büyük kalırlar. Bu yüzden, kan dolaşımında çok fazla kırmızı kan hücresi bulunmaz ve ten rengi soluk görünür.

Hücrelerin kırılganlığı ile birçoğu parçalanarak fazla bilirubine neden olur.

Bilirubin, eski kan hücrelerini parçaladığında karaciğer tarafından üretilen hafif kırmızı veya kahverengi renkli bir maddedir.

Cildinize ve gözlerinizi sarartan bu fazla miktarda bilirubindir  (6, 7).

ÖZET 

B12 eksikliğiniz var ise, cildiniz sarı veya solgun gözükebilir.

Bağışıklık Güçlendirici 9 Bilimsel İpucu

2. Halsizlik ve Yorgunluk

Halsizlik ve yorgunluk, B12 vitamini eksikliğinin yaygın sonuçlarındandır.

Vücut yeterli B12 vitaminine sahip olmadığında gerektiği kadar kırmızı kan hücresi üretemez, böylece oksijen vücudunuzda yeterli miktarda dolaşmaz.

Böylece yorgun ve halsiz hissedersiniz.

Yaşlı bireylerde, bu tip bir anemiye genellikle pernisiyöz anemi olarak bilinen otoimmün bir durum neden olur.

Pernisiyöz anemisi olan kişiler, intrinsik faktör adı verilen önemli bir proteini yeterince üretmezler.

İntrinsik faktör, B12 eksikliğini önlemek için gereklidir, çünkü ona bağlanır, böylece vücut vitamini emer (8).

ÖZET 

B12 eksikliği yaşadığınızda, vücut yeterli kırmızı kan hücresini üretemez. Böylece oksijen vücutta yeteri kadar dolaşamaz. Yorgunluk ve halsizlik meydana gelir.

Lif Ne İşe Yarar? Nedir? Lif Zengini Gıdalar Nelerdir?

3. İğne Batma Hissi

Uzun süreli B12 eksikliğinin daha ciddi yan etkilerinden biri sinir hasarıdır.

B12 vitamini, miyelin yağını üreten metabolik olaya önemli bir katkıda bulunduğundan, bu durum zamanla ortaya çıkabilir. Myelin sinirleri etrafını bir izolasyon ve koruma maddesi olarak çevreler (9).

B12 olmadan miyelin farklı şekilde üretilir ve sinir sistemi düzgün çalışamaz.

Bunun yaygın bir işareti parestezidir. Yani, ellerinizde ve ayaklarınızda karıncalanma hissine benzeyen iğne batma hissidir.

B12 eksikliği ile ilişkili nörolojik semptomlar genellikle anemi ile birlikte ortaya çıkar. Bununla birlikte, bir çalışma, insanların yaklaşık %28’inin herhangi bir anemi belirtisi olmaksızın B12 eksikliğinin nörolojik semptomlarına sahip olduğunu bulmuştur (10).

Karıncalanma hissi birçok nedeni olabilen yaygın bir semptomdur, bu nedenle bu semptom tek başına B12 eksikliğini göstermez.

ÖZET 

B12 vitamini, myelin üretiminde önemli bir rol oynar. Myelin ise merkezi sinir sistemi için kritik bir maddedir. B12 eksikliğine bağlı sinir hasarı  semptomu ise karıncalanma ve iğne batma hissidir.

Vücut Kitle İndeksi Ölçümü Nedir? Sağlık Ölçümü İçin Yeterli mi?

4. Mobilite Değişimleri

Tedavi edilmez ise, merkezi sinir sistemindeki hasar yürüme ve hareket etme şeklinizde değişimler meydana getirir.

Denge ve koordinasyonunuzu etkileyerek, düşmeye daha meyilli bir hale gelmenize neden olabilir.

Bu semptomlar genelde yaşlı bireylerde görülür. Çünkü onlar B12 eksikliğine daha yatkındır. Bununla birlikte, bu insanların B12 eksikliklerinin giderilmesi hareket kabiliyetinde iyileşme sağlayabilir (11, 12, 13).

Ayrıca, bu semptomlar şiddetli, tedavi edilmemiş vitamin eksikliği yaşayan gençlerde de ortaya çıkabilir (14).

ÖZET 

Uzun vadeli B12 eksikliğine bağlı hasar denge, hareket ve yürüme kabiliyetinde değişimler meydana getirebilir.

Meditasyonun Bilimsel Faydaları (Kanıtlı)

5. Dil İltihabı ve Ağız Ülseri

Glosit, iltihaplı dil için kullanılan bir terimdir.

Dil iltihabınız varsa, diliniz renk ve şekil değiştirerek ağrılı, kırmızı ve şişmiş hale gelir.

Dilinizdeki tat alma tomurcuklarınızı içeren tüm küçük yumrular kaybolurken, iltihaplanma dilinizin pürüzsüz görünmesine de neden olabilir.

Dil iltihabının ağrılı olmasının yanı sıra yemek yeme ve konuşma şeklinizi de değiştirebilir.

Çalışmalar, şişmiş ve iltihaplı bir dilin B12 vitamini eksikliğinin erken bir belirtisi olabileceğini göstermiştir  (15, 16).

Ek olarak, B12 eksikliği olan kişiler ağız ülseri, dilde iğne batması hissi, ağızda yanma ve kaşıntı hissi gibi başka oral semptomlar yaşayabilir (15, 17).

ÖZET 

B12 eksikliğinin erken işaretlerinden biri de kırmızı ve şişmiş bir dildir. Bu koşul glosit olarak bilinir.

6. Nefes Darlığı ve Baş Dönmesi

B12 eksikliği nedeniyle anemik hale gelirseniz, özellikle efor sarf ettiğinizde nefes darlığı ve biraz baş dönmesi hissedebilirsiniz.

Bunun nedeni, vücudunuzun hücrelerine yeterli oksijen alması için ihtiyaç duyduğu kırmızı kan hücrelerinden yoksun olmasıdır.

Bununla birlikte, bu semptomların birçok nedeni olabilir, alışılmadık şekilde nefes darlığınız olduğunu fark ederseniz, nedenini araştırmak için doktorunuz başvurmalısınız.

ÖZET 

B12 vitamini eksikliğinden kaynaklı anemide nefes darlığı ve baş dönmesi gözlemlenebilir. Bu da, vücudun yeterli oksijen aktaramamasından kaynaklanır.

7. Göz Bozukluğu

B12 vitamini eksikliğinin bir belirtisi bulanık görme veya göz bozukluğudur.

Tedavi edilmeyen B12 eksikliğinin gözlerinize giden optik sinirlerde hasara yol açması durumunda ortaya çıkabilir (18).

Hasar, gözünüzden beyninize giden sinir sinyalini bozarak görüşünüzü bozabilir. Bu duruma optik nöropati denir.

B12 desteği alarak bu durum tersine çevrilebilir (19, 20).

ÖZET 

Nadiren, sinir sistemi hasarı optik sinirleri de etkiler. Böylece, bulanık görüş veya göz bozukluğuna neden olur.

8. Ruh Hali Değişimleri

B12 eksikliği olan kişiler genellikle ruh hallerinde değişimler bildirmiştir.

Düşük B12 seviyeleri, depresyon, bunama gibi ruh hali ve beyin bozuklukları ile bağlantılıdır (21, 22).

Bu ilişkiye potansiyel bir açıklama olarak homosistein hipotezi sunulmuştur (, 24, 25).

Bu teori, düşük B12 seviyelerinin neden olduğu yüksek homosistein seviyelerinin beyin dokusuna zarar verebileceğini, beyne gelen sinyallere müdahale ederek ruh hali değişikliklerine yol açabileceğini öne sürüyor.

Bazı araştırmalar, B12 eksikliği olan kişilerde vitamin takviyesinin semptomları tersine çevirebileceğini göstermektedir (26, 27, 28).

Ruh hali değişikliklerin, bunama ve depresyon gibi durumların çeşitli nedenleri olabileceğini unutmamak gerekir. Bu nedenle, bu koşullarda takviyelerin etkileri belirsizliğini koruyor  (29, 30).

Bir eksikliğiniz varsa, takviye almak ruh halinizi iyileştirmeye yardımcı olabilir. Bununla birlikte, depresyon veya bunama tedavisinde kanıtlanmış tıbbi tedavilerin yerini tutmaz.

ÖZET 

B12’li bazı kişiler, bunama gibi beyin fonksiyonlarında azalma ile karakterize depresif bir ruh hali belirtileri gösterebilirler.

Depresyonun Bilimsel Açıklaması

9. Yüksek Ateş

B12 eksikliğinin çok nadir görülen bir başka belirtisi yüksek ateştir.

Bunun neden olduğu net değildir, ancak bazı doktorlar düşük B12 vitamini seviyelerinin tedavisinden sonra normale dönen vakaları bildirmişlerdir (31).

Bununla birlikte, yüksek sıcaklıkların B12 eksikliğinden değil, daha çok hastalıktan kaynaklandığını unutmamak önemlidir.

ÖZET 

Çok nadir durumlarda, B12 eksikliğinin birr başka belirtisi de yüksek ateştir.

Sonuç

B12 vitamini eksikliği yaygın bir durumdur. Çeşitli şekillerde kendini belli edebilir, bu da tanımlanmasını zorlaştırır.

Yukarıdaki semptomlara sahipseniz, doktorunuz ile görüşmekte fayda var.

B12 eksikliği belirtileri sadece beslenme düzeninde yeterince B12 kaynağı tüketilerek önlenebilir.