D vitamini eksikliği tüm dünyada çok yaygındır.
D Vitamini vücudumuzda bulunan birçok sistem için çok önemlidir ve güçlü etkilere sahiptir(1).
Diğer vitaminlerin aksine, D vitamini bir hormon gibi işlev görür. Ayrıca, her hücremizin D vitamini için reseptörleri vardır.
Cildiniz güneş ışığına maruz kaldığında vücudunuz bunu kolesterolden üretir.
Yağlı balıklar ve zenginleştirilmiş süt ürünleri gibi belirli gıdalarda da bulunur, ancak tek başına beslenme ile almak yeterince zordur.
Önerilen günlük alım miktarı (RDI) genellikle 400-800 IU civarındadır, ancak birçok uzman bundan daha fazlasını almanız gerektiğini söylüyor.
D vitamini eksikliği ise çok yaygındır. Dünya çapında yaklaşık 1 milyar insanın kanlarında düşük vitamin seviyeleri olduğu tahmin edilmektedir (2).
2011 yılındaki bir araştırmaya göre, ABD’de bulunan yetişkinlerin %41.6’sında vitamin eksikliği var. Bu sayı Hispaniklerde %69,2’ye, Afro-Amerikanlılarda %82,1’e çıkmaktadır (3).
Karşınızda D vitamini eksikliği için 7 yaygın risk faktörü:
- Koyu bir tene sahip olmak.
- Yaşlanmak.
- Aşırı kiloluluk ve obezite.
- Yeterli balık veya süt ürünü tüketmemek.
- Yıl boyunca güneşin az olduğu yerlerde yaşamak.
- Dışarı çıkarken daima güneş kremi kullanmak.
- Sürekli kapalı ortamlarda vakit geçirmek.
Ekvatora yakın bölgelerde yaşayan insanlarda yeterli güneş ışığına maruz kaldıkları için d vitamini eksikliği pek görülmez.
Çoğu insan da eksiklik çektiklerini farkedemez çünkü semptomlar kendini tam belli etmez. Hayatınızı negatif yönde çok etkiliyor olsalar bile eksikliğini farkedemeyebilirsiniz.
D Vitamini COVID-19 Riskini Azaltabilir mi? adlı yazımızı buradan okuyabilirsiniz.
D vitamini eksikliğinin 8 işareti ise şunlar:
1. Sürekli Hasta Olmak
D vitaminin en önemli rollerinden biri bağışıklık sistemini güçlü tutmaktır, böylece virüsler ve bakterile ile başedebilirsiniz.
Enfeksiyonla savaşan hücreleri ile direkt etkileşime geçer (4).
Sıklıklı soğuk algınlığı veya grip oluyorsanız, düşük d vitamini seviyeleri de buna katkıda bulunur.
Birkaç büyük gözlem araştırmaları d vitamini eksikliği ve solunum sistemi hastalıkları arasında bağlantı olduğunu buldu (5, 6).
Birçok araştırmaya göre günlük 4,000 IU d vitamini tüketimi solunum yolu enfeksiyonları riskini azaltır (7, 8, 9).
Kronik akciğer bozukluğu bulunan insanlar üzerine yapılan bir araştırmada, aşırı d vitamini eksikliği olan bireylerde yüksek dozajda d vitamini kullanımı sonrasında önemli gelişmeler görüldü (10).
ÖZET D vitamini bağışıklık sisteminde önemli bir rol oynar. Eksikliğin en yaygın semptomlarından biri ise hastalık ve enfeksiyon riskinin artmasıdır.
2. Bitkinlik ve Yorgunluk
Yorgun hissetmenin birçok sebebi olabilir, bunların arasında d vitamini eksikliği de vardır.
Maalesef, yorgunluk sanki hep vardır gibi kabul edilir.
Araştırmalar düşük kan seviyelerin bitkinliğe sebep olabileceğini ve hayat kalitesini negatif etkileyeceğini göstermiştir (11, 12).
Bir çalışmada, kronik gündüz yorgunluğundan ve baş ağrılarından şikayetçi bir kadının D vitamini değerini sadece 5.9ng/ml olduğunu buldu. Bu çok düşük bir değer, 20ng/ml altındaki her değer eksiklik sayılır.
D vitamini takviyesi kullandığı zaman seviyeleri 39 ng/ml’ye çıktığı ve semptomların iyileştiği gözlemlendi (12).
Bununla birlikte, aşırı derecede düşük olmayan kan seviyeleri bile enerji seviyeleriniz üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabilir.
Büyük bir gözlem araştırması, genç kadınlarda D vitamini ve yorgunluğun ilişkisine göz attı.
Sonuç olarak 20ng/ml’den düşük kan seviyelerine sahip kadınların 30 ng/ml ve üzerine sahip olanlara göre yorgunluk şikayetlerinin daha fazla olduğunu buldu (13).
Kadın hemşireler üzerine yapılan başka bir gözlem çalışmasında, düşük D vitamini seviyeleri ile yorgunluk arasında güçlü bir bağlantı olduğu bulundu.
Dahası ise, araştırmacılar hemşirelerin %89’unun d vitamini eksikliği çektiğini buldu (14).
Vitaminler haricinde mineraller de enerji seviyelerinize iyi gelebilir.
Mineral Zengini 14 Yiyecek adlı yazımızı buradan okuyabilirsiniz.
ÖZET Aşırı yorgunluk ve bitkinlik d vitamini eksikliği işareti olabilir. Takviye kullanmak enerji seviyelerinizi yükseltmeye yardımcı olabilir.
3. Kemik ve Sırt Ağrısı
D vitamini birçok yönden kemik sağlığına iyi gelebilir.
Örneğin, vücudunuzun kalsiyum emilimini iyileştirir.
Kemik ve bel ağrısı kandaki düşük d vitamini sonucu oluşabilir.
Büyük bir gözlem araştırması, kronik bel ağrısı ve d vitamini eksikliği arasında ilişki buldu (15, 16, 17).
Bir çalışma, 9.000’den fazla yaşlı kadında D vitamini seviyeleri ile sırt ağrısı arasındaki ilişkiyi inceledi.
Araştırmacılar, eksikliği olanların, günlük aktivitelerini sınırlayan şiddetli sırt ağrısı da dahil olmak üzere sırt ağrısına sahip olma olasılığının daha yüksek olduğunu buldu (17).
Kontrollü bir çalışmada, normal aralıkta olanlara kıyasla, D vitamini eksikliği olan kişilerin bacaklarında, kaburgalarında veya eklemlerinde kemik ağrısı yaşama olasılığı neredeyse iki kat daha fazlaydı ().
ÖZET D vitaminin düşük seviyeleri kemik ve sırt ağrılarına etki edebilir.
4. Depresyon
Depresif bir mod D vitamini eksikliğinin bir işareti olabilir.
İnceleme araştırmalarında, araştırmacılar D vitamini eksikliğini depresyon ile ilişkilendirdi (19, 20).
Bir analizde, gözlem araştırmaların %65’i düşük kan seviyeleri ve depresyon arasında ilişki buldu.
Diğer yandan, kontrollü deneylerin çoğu ki bunlar gözlem araştırmalarına göre daha bilimseldir, ikisi arasında bir ilişki gösteremedi (19).
Ancak, araştırmaları analiz eden araştırmacılar, kontrollü çalışmalarda kullanılan D vitamini seviyelerinin çok düşük olduğunu vurguladı.
Buna ek olarak, araştırmalarda alınan takviyelerin mod üzerine etkisinin görünebilecek kadar uzun sürmediğini gözlemlediler.
Bazı kontrollü araştırmalar D vitamini verilen insanlarda depresyonun iyileştiğini gözlemledi. Buna mevsimsel depresyonlar da dahil (21, 22).
ÖZET Depresyon düşük D vitamini seviyeleri ile ilişkilendirilebilir ve bazı araştırmalar takviye kullanmanın modu yükselttiğini bulmuştur.
5. Uzun Süren Yara İyileşmeleri
Ameliyat veya yaralanmadan sonra yaraların yavaş iyileşmesi, D vitamini seviyenizin çok düşük olduğunun bir işareti olabilir.
Bir test tüpü çalışmasının sonuçları, vitaminin, yara iyileşme sürecinin bir parçası olarak yeni deri oluşturmak için çok önemli olan bileşiklerin üretimini artırdığını göstermektedir (23).
Diş ameliyatı geçiren insanlar üzerinde yapılan bir araştırma, iyileşmenin belirli yönlerinin D vitamini eksikliğinden dolayı sınırlandığını buldu (24).
Ayrıca, D vitamininin inflamasyon kontrolü ve enfeksiyonla savaşmadaki rolünün düzgün iyileşme için önemli olduğu öne sürülmüştür.
Bir analiz, diyabetik ayak enfeksiyonu olan hastalar göz attı.
Şiddetli D vitamini eksikliği olanların iyileşmeyi tehlikeye atabilecek daha yüksek seviyelerde inflamatuar belirteçlere sahip olma olasılığının daha yüksek olduğunu buldu (25).
Ne yazık ki bu noktada eksikliği olan kişilerde D vitamini takviyelerinin yara iyileşmesine etkileri konusunda çok az araştırma var.
Ancak, bir çalışma, bacak ülseri ve D vitamini eksikliği olan hastaların vitaminle tedavi edildiğinde ülser boyutunun ortalama% 28 oranında azaldığını bulmuştur (26).
ÖZET Yetersiz D vitamini seviyeleri yavaş yara iyileşmelerine sebep olabilir.
6. Kemik Kaybı
D vitamini kalsiyum emiliminde ve kemik metabolizmasında önemli bir rol oynar.
Kemik kaybı yaşayan birçok yaşlı bireyin daha fazla kalsiyum tüketmeleri gerektiğine inanılır. Ancak, bu bireyler D vitamini bakımından eksik de olabilirler.
Düşük kemik mineral yoğunluğu, kemiklerinizin kalsiyum ve diğer mineralleri kaybettiğinin bir göstergesidir. Bu, yaşlı bireylerde, özellikle kadınlarda, kırık riskinin artmasına neden olur.
Menopozda veya menopoz sonrası 1.100’den fazla orta yaşlı kadında yapılan büyük bir gözlem çalışmasında, araştırmacılar düşük D vitamini seviyeleri ile düşük kemik mineral yoğunluğu arasında güçlü bir bağlantı buldular (27).
Ancaki kontrollü bir çalışma, D vitamini eksikliği olan kadınların, kan seviyeleri düzelse bile, yüksek doz takviyeleri aldıklarında kemik mineral yoğunluğunda hiçbir iyileşme yaşamadıklarını bulmuştur (28).
Bu bulgulardan bağımsız olarak, yeterli D vitamini alımı ve optimal aralıkta kan seviyelerini muhafaza etmek, kemik kütlesini korumak ve kırık riskini azaltmak için iyi bir strateji olabilir.
ÖZET Düşük kemik mineral yoğunluğunun teşhisi, D vitamini eksikliğinin bir işareti olabilir. Bu vitaminden yeterince almak, yaşlandıkça kemik kütlesini korumak için önemlidir.
7. Saç Dökülmesi
Saç dökülmesi genellikle “strese” atfedilir ve bu kesinlikle yaygın bir sebeptir.
Bununla birlikte, saç dökülmesi şiddetli olduğunda, bir hastalık veya “besin eksikliği” sonucu olabilir.
Kadınlarda saç dökülmesi, düşük D vitamini seviyeleri ile ilişkilendirilmiştir, ancak bugüne kadar bu konuda çok az araştırma vardır (29).
Alopesi areata, kafadan ve vücudun diğer bölgelerinden şiddetli saç dökülmesi ile karakterize otoimmün bir hastalıktır. D vitamini eksikliği nedeniyle çocuklarda yumuşak kemiklere neden olan bir hastalık olan raşitizm ile ilişkilidir (30).
Düşük D vitamini seviyeleri alopesi areata ile bağlantılıdır ve hastalığı geliştirmek için bir risk faktörü olabilir (31, 32, 33).
Alopesi areata hastalarında yapılan bir çalışma, düşük D vitamini kan seviyelerinin daha şiddetli saç dökülmesi ile ilişkili olma eğiliminde olduğunu gösterdi (33).
Bir vaka çalışmasında, vitaminin sentetik bir formunun topikal uygulamasının, D vitamini reseptöründe bir kusuru olan genç bir erkek çocukta saç dökülmesini başarılı bir şekilde tedavi ettiği bulundu (34).
Diğer birçok yiyecek ve besin maddesi saçınızın sağlığını etkileyebilir.
ÖZET Saç dökülmesi, kadınlarda dökülmesinde veya otoimmün durumdaki alopesi areatada D vitamini eksikliğinin bir işareti olabilir.
8. Kas Ağrıları
Kas ağrısının nedenlerini belirlemek genellikle zordur.
Çocuklarda ve yetişkinlerde D vitamini eksikliğinin potansiyel bir kas ağrısı nedeni olabileceğine dair bazı kanıtlar vardır (35, , 37).
Bir çalışmada, kronik ağrısı olan kişilerin% 71’inin eksiklik çektiği bulundu (37).
D vitamini reseptörü, ağrıyı algılayan nosiseptör adı verilen sinir hücrelerinde bulunur.
Sıçanlarda yapılan bir çalışma, eksikliğin kaslarda nosiseptörlerin uyarılmasına bağlı olarak ağrı ve hassasiyete yol açtığını göstermiştir (38).
Birkaç çalışma, yüksek doz D vitamini takviyesi almanın, eksikliği olan kişilerde çeşitli ağrı türlerini azaltabileceğini bulmuştur (39, 40).
Büyüme ağrıları olan D vitamini eksikliği olan 120 çocukta yapılan bir çalışmada, tek bir vitamin dozunun ağrı puanlarını ortalama% 57 azalttığı bulundu (40).
ÖZET Kronik ağrılar ile kandaki düşük D vitamini seviyeleri arasında bağlantı vardır, bu vitamin ve ağrı algılayıcı sinir hücreleri arasındaki etkileşimden kaynaklanıyor olabilir.
Sonuç
D vitamini eksikliği inanılmaz derecede yaygındır ve çoğu insan bunun farkında değildir.
Bunun nedeni, semptomların genellikle belirsiz ve spesifik olmamasıdır, yani düşük D vitamini seviyelerinden mi yoksa başka bir şeyden mi kaynaklandığını bilmenin zor olduğu anlamına gelir.
Eksikliğiniz olduğunu düşünüyorsanız, doktorunuzla görüşüp kan tahlili yaptırmanız çok önemlidir.
Neyse ki, D vitamini eksikliğinin giderilmesi genellikle kolaydır.
Güneşe maruz kalma oranınızı artırabilir, yağlı balıklar ya da zenginleştirilmiş süt ürünleri gibi vitamin D açısından zengin yiyecekler tüketebilirsiniz.
Eksikliğinizi gidermek basit ve kolaydır. Sağlığınız için büyük faydalar sağlayabilir.
Bilgilendirme çok iyi, teşekkür ederiz.