Arıların tek ürettiği madde bal değildir. Arı ürünleri arasında balın yanında propolis, arı sütü ve polen bulunur. Bu besleyici ürünlerin birçok yararı vardır. Arı sütü faydaları birçok araştırma ile kanıtlanmıştır ve Osman Müftüoğlu, İbrahim Saraçoğlu gibi doktorlar tarafından da önerilmiştir.
Arı Sütü Nedir?
Arı sütü, bal arılarının kraliçe arıları ve yavrularını beslemek için ürettikleri jelatinimsi bir maddedir.
Çeşitli fiziksel rahatsızlıkları ve kronik hastalıkları tedavi etmek için sıklıkla besin takviyesi olarak satılır.
Geleneksel tıpta uzun süredir kullanılmasına rağmen, Batı tıbbında tartışmalı olmaya devam etmektedir.
Bu makale arı sütü ne işe yarar, arı sütü yan etkileri ve arı sütü hakkında bilmeniz gereken her şeyi açıklıyor.
1. Arı Sütü Çeşitli Faydalı Besinler İçerir
Arı sütü su, karbonhidrat, protein ve yağdan oluşur. Aslında, arı sütü faydaları içerdiği eşsiz proteinler ve yağ asitlerinden kaynaklanıyor gibi gözüküyor(1).
Tam kimyasal yapısı bilinmemektedir ancak, arı sütü vücudumuz için önemli faydalar sağlayabilir.(1, 2).
Bunlar, toplu olarak temel arı sütü proteinleri (MRJP’ler) olarak bilinen dokuz glikoproteini ve iki yağ asidini, trans-10-Hidroksi-2-dekanoik asit ve 10-Hidroksidekanoik asidi içerir (2).
Arı sütü ayrıca B vitamini ve eser miktarda mineral içerir.
Bununla birlikte, besin bileşenleri arı sütünün kaynakları arasında önemli ölçüde farklılık gösterir (1).
Arı sütünde genel olarak bulunan bazı vitaminler şunları içerir:
- Tiamin (B1)
- Riboflavin (B2)
- Pantotenik asit (B5)
- Piridoksin (B6)
- Niasin (B3)
- Folik asit (B9)
- İnositol (B8)
- Biotin (B7)
Bu besinler temel arı sütü faydalarının bazılarını sağlayabilir, ancak bu benzersiz madde hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
ÖZET Arı sütü su, karbonhidrat, protein, yağ, B vitaminleri ve eser mineraller içerir. Eşsiz proteinleri ve yağ asitleri, arı sütü faydalarının nedeni olabilir.
2. Arı Sütü Antioksidan ve Anti-inflamatuar Etkiler Sağlayabilir
Arı sütünün iltihaplanmayı ve oksidatif stresi azalttığı iddia edilmektedir.
Çok sayıda test tüpü ve hayvan çalışmasında, arı sütünün içinde bulunan belirli amino asitler, yağ asitleri ve fenolik bileşiklerin güçlü antioksidan etkilere sahip olduğu görülmektedir (3).
Ek olarak, birkaç test tüpü çalışması, arı sütü ile tedavi edilen bağışıklık hücrelerinden salınan proinflamatuar kimyasalların seviyelerinin azaldığını göstermektedir (4, 5, 6).
Bu sonuçlar ümit verici görünse de, az sayıda insanlı çalışma mevcuttur. Enflamasyon üzerine arı sütünün faydaları hakkında kesin sonuçlara varmak için daha fazla veriye ihtiyaç vardır.
ÖZET Bazı hayvan ve test tüpü çalışmaları arı sütünün antioksidan ve antiinflamatuar etkileri olabileceğini göstermektedir.
3. Arı Sütü Kalp Hastalığı Riskini Azaltabilir
Hem hayvan hem de insan çalışmaları, arı sütü faydaları olarak kolesterol seviyelerini olumlu yönde etkileyebileceğini ve dolayısıyla kalp hastalığı riskini azaltabileceğini göstermektedir.
Tam olarak bu mekanizma belirsiz kalsa da arı sütündeki belirli proteinler kolesterolün düşmesine yardımcı olabilir (7).
12 haftalık bir çalışma, arı sütü ile takviye edilmiş tavşanların toplam ve kötü (LDL) kolesterol seviyelerini sırasıyla %28 ve %23 oranında düşürdüğünü bulmuştur (8).
Benzer şekilde, bir ay süre ile yapılan bir insan araştırması, günde yaklaşık 3 gram arı sütü alan kişilerde toplam ve kötü (LDL) kolesterol seviyelerinde %11 ve %4 azalma görmüştür (9).
Bunun aksine, başka bir küçük insan çalışması, arı sütü ile tedavi edilen katılımcılar ile plasebo kullanan katılımcılar arasında kolesterol seviyelerinde önemli bir fark olmadığını belirlemiştir (10).
Bu çalışmalar umut verici olmakla birlikte, arı sütünün faydalarının kalp sağlığı üzerindeki etkisini daha iyi anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
ÖZET Bazı hayvan ve insan araştırmaları, arı sütü takviyeleri ile kolesterol seviyelerinin düştüğünü göstermiştir.
4. Arı Sütü Yara İyileşmesine ve Cilt Onarımına Yardımcı Olabilir
Hem ağızdan hem de topikal (sürerek) olarak kullanılan arı sütü, yara iyileşmesini ve diğer iltihaplı cilt durumlarına fayda sağlayabilir ve iyileştirebilir.
Yaraları temiz tutabilen ve enfeksiyondan arındıran antibakteriyel bir etkiye sahip olduğu bilinmektedir (11).
Bir hayvan çalışması, arı sütü ekstresi verilen sıçanlarda kollajen üretiminde bir artış olduğunu ortaya koymuştur. Kollajen, cilt onarımı için hayati önem taşıyan yapısal bir proteindir (12).
Bir test tüpü çalışması, arı sütü ile tedavi edilen insan hücrelerinde önemli ölçüde artmış doku onarım kapasitesini göstermiştir (13).
Bunun aksine, daha yeni bir insan çalışması, bir kontrol grubu ile diyabetik ayak ülserlerini topikal olarak arı sütü ile tedavi eden katılımcılar arasında yara iyileşmesinde herhangi bir fark olmadığını fark etmiştir (14).
Nihayetinde yara iyileşmesi ve doku onarımı üzerindeki arı sütü faydaları konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
ÖZET Bazı araştırmalar arı sütünün doku onarımında rol oynayan proteinlerin üretimini artırabileceğini göstermektedir.
5. Arı Sütünde Bulunan Proteinler Kan Basıncını Düşürebilir
Arı sütü, kan basıncını düşürerek kalbinizi ve dolaşım sisteminizi koruyabilir.
Az sayıdaki test tüpü çalışmaları, arı sütündeki belirli proteinlerin damarlarınızdaki ve arterlerinizdeki düz kas hücrelerini gevşeterek kan basıncını düşürdüğünü göstermektedir (15).
Yapılan bir hayvan araştırması, arı sütünün diğer arı kaynaklı maddelerle birleştirildiği bir takviyeyi inceledi ve kan basıncında önemli bir düşüş bulmuştur. Ancak, arı sütünün bu takviyede oynadığı rol belirsizdir (16).
Arı sütünün faydaları ve kan basıncı üzerine etkisini anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
ÖZET Erken araştırmalar arı sütündeki belirli proteinlerin kan basıncını düşürebileceğini gösteriyor.
6. Arı Sütü Oksidatif Stres ve Enflamasyonu Azaltarak Kan Şekerini Düzenleyebilir
Arı sütü ayrıca oksidatif stresi ve iltihabı azaltarak kan şekeri kontrolünü ve insülin duyarlılığına fayda sağlayarak iyileştirebilir.
Çok sayıda hayvan çalışması, arı sütü ile tedavi edilen obez, diyabetik sıçanlarda artmış insülin duyarlılığı ve pankreas, karaciğer, üreme dokusu üzerinde belirgin bir koruyucu etki olduğunu göstermiştir (17, 18, 19).
Altı ay süre ile yapılan küçük bir insan çalışması, her gün arı sütü ile takviye edilen sağlıklı insanlarda açlık kan şekerinde %20’lik bir azalma olduğunu göstermiştir (10).
Ancak bu konuyla ilgili araştırmalar sınırlıdır.
ÖZET Çok sayıda hayvan çalışması, arı sütünün faydalarının insülin duyarlılığını artırabileceğini ve kan şekeri kontrolünü iyileştirebileceğini göstermektedir.
7. Arı Sütündeki Antioksidan Özellikler Sağlıklı Beyin Fonksiyonunu Destekleyebilir
Arı sütü, beyin fonksiyonunu artırabilir.
Bir çalışma, arı sütü ile tedavi edilen stresli farelerin, kontrol grubuna göre daha düşük stres hormonu seviyelerine ve daha sağlam bir merkezi sinir sistemine sahip olduğunu ortaya koymuştur (20).
Başka bir çalışma arı sütü verilen menopoz sonrası dönemde olan sıçanlarda gelişmiş hafıza ve depresyon semptomlarının azalmasıyla sonuçlanmıştır (21).
Başka bir hayvan çalışması, arı sütü ile tedavi edilen sıçanların beyindeki Alzheimer hastalığı ile ilişkili belirli kimyasal birikintileri daha iyi giderebildiğini göstermiştir (8).
Bu çalışmaların çoğu, beyin ve sinir dokusu üzerindeki koruyucu etkiyi arı sütünün antioksidan kapasitesine bağlamaktadır.
Bu konudaki arı sütünün faydaları umut verici olsa da, insan araştırmalarına ihtiyaç vardır.
ÖZET Çok sayıda hayvan araştırması, arı sütünün beyin fonksiyonlarına fayda sağlayabileceğini göstermektedir.
8. Arı Sütü Gözyaşı Salgısını Arttırabilir ve Kronik Kuru Gözleri Tedavi Edebilir
Arı sütü ağızdan alındığında kuru gözleri tedavi edebilir.
Bir hayvan ve bir insan çalışması, arı sütü ile ağızdan tedavi edilenlerde kronik kuru gözlerde iyileşme göstermiştir. Sonuçlar, bu arı ürününün gözyaşı bezlerinden gözyaşı salgılanmasını artırabileceğini göstermektedir (22, 23).
İnsan çalışmasında hiçbir yan etki bildirilmemiştir. Bu nedenle arı sütü, kronik kuru gözler için düşük riskli bir çözüm olabilir.
Bu küçük veri örneğinin, çok fazla insan üzerinde uygulanmadığını unutmayın. Bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
ÖZET Az miktarda veri, arı sütünün kronik kuru gözleri olan kişilerde gözyaşı salgısını artırabileceğini göstermektedir.
9. Arı Sütü Çeşitli Yollarla Yaşlanma Karşıtı Etkiler Sağlayabilir
Arı sütünün faydaları, yaşlanma sürecini çeşitli şekillerde yavaşlatabilir.
Birkaç çalışma, arı sütü ile ağızdan tedavi edilen sıçanlarda yaşam süresinin uzadığını ve bilişsel performansın arttığını göstermektedir (24).
Arı sütü, sağlıklı, daha genç görünen cildin korunmasını desteklemek için bazen topikal cilt bakım ürünlerine dahil edilir.
Hayvan araştırmaları, arı sütünün artmış kolajen üretimini ve UV radyasyonuna ile ilişkili cilt hasarına karşı korumayı destekleyebileceğini göstermektedir (12, 25).
Ağızdan alınarak veya topikal olarak arı sütü kullanımının yaşlanma karşıtı faydaları üzerine insan araştırmaları sayısı yetersiz olduğundan, daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
ÖZET Arı sütü, yaşlanmanın bazı yaygın semptomlarını azaltabilir.
10. Arı Sütü Sağlıklı Bir Bağışıklık Sistemini Destekleyebilir
Arı sütü, vücudunuzun yabancı bakteri ve virüslere karşı doğal bağışıklık tepkisini artırabilir (26).
Arı sütündeki MRJP’lerin ve yağ asitlerinin antibakteriyel aktiviteyi teşvik ettiği bilinmektedir, bu da enfeksiyon insidansını azaltabilir ve bağışıklık fonksiyonunu destekleyebilir (11).
Ancak, bu verilerin çoğu hayvan ve test tüpü araştırmalarıyla sınırlı kalmıştır. Bu etkileri doğrulamak için daha fazla insan çalışmasına ihtiyaç vardır.
ÖZET Bazı hayvan ve test tüpü araştırmaları arı sütünün antimikrobiyal etkilerini destekler ve bu maddenin bağışıklık sisteminizi güçlendirebileceğini gösterir.
11. Kanser Tedavisinin Yan Etkilerini Azaltabilir
Kemoterapi ve diğer kanser tedavilerinin, kalp yetmezliği, iltihaplanma ve mide-bağırsak (GI) sorunları gibi olumsuz yan etkileri olabilir.
Arı sütü, belirli kanser tedavileriyle ilişkili bazı olumsuz yan etkileri azaltabilir.
Bir çalışma, arı sütü takviyesi verilmiş sıçanlarda kemoterapiye bağlı kalp hasarında önemli bir azalma olduğunu ortaya koymuştur (27).
Çok küçük bir insan çalışması, topikal olarak uygulanan arı sütünün mukoziti önleyebileceğini göstermiştir (28).
Ancak, bu araştırmalar arı sütünün faydalarının kanser tedavisindeki rolü hakkında kesin sonuçlar sunmamaktadır. Bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
ÖZET Arı sütü, kanser tedavisinin neden olduğu bazı yan etkileri tedavi edebilir.
12. Menopozun Bazı Belirtilerini Tedavi Edebilir
Arı sütü ayrıca menopoz ile ilişkili semptomları tedavi edebilir.
Menopoz; ağrı, bozulmuş hafıza, depresyon ve anksiyete gibi fiziksel ve zihinsel yan etkilerle ilişkili hormonlarda bir azalmaya neden olabilir.
Bir çalışma, arı sütünün menopoz sonrası dönemdeki sıçanlarda depresyonu azaltmada ve hafızayı geliştirmede etkili olduğunu bulmuştur (21).
42 menopoz sonrası kadında yapılan bir başka çalışma, 12 hafta boyunca günlük 800 mg arı sütü takviyesinin sırt ağrısını ve kaygıyı azaltmada etkili olduğunu fark etmiştir. (29).
Arı sütünün bu konu üzerine faydaları hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu unutmayın.
ÖZET Arı sütü menopoz semptomlarını etkili bir şekilde tedavi edebilir.
Kullanım Dozu ve Takviyeleri
Araştırmalar nispeten sınırlı olduğundan, arı sütü için kesin bir önerilen doz belirlenmemiştir.
Besin takviyesi olarak alındığında, arı sütü doğal haliyle (jel benzeri bir madde), toz veya kapsül formunda bulunabilir.
Çok çeşitli dozajlarda arı sütünün faydaları gözlemlenmiştir. Mevcut araştırmalar, günde 300-6.000 mg arasında kullanıldığında arı sütü faydalarını desteklemektedir (30).
Arı sütü ayrıca cildinize topikal olarak da uygulanabilir ve bazen satılan cilt bakım ürünlerine dahil edilir. Cilt üzerinde de arı sütü kullanmak işe yarayabilir.
Daha önce hiç arı sütü kullanmadıysanız, ciddi alerjik reaksiyonlardan ve yan etkilerden kaçınmak için çok küçük bir dozla başlamak en iyisi olabilir.
ÖZET Arı sütü için resmi olarak önerilen bir dozaj bulunmamaktadır. Mevcut araştırmalar, günde 300-6.000 mg’da olası faydaları göstermektedir.
Arı Sütü Yan Etkileri ve Riskleri
Çoğu birey için güvenli olsa da, tamamen risksiz değildir. Arı sütü yan etkileri ve riskleri olabilecek bir besin türüdür.
Nihayetinde bir arı ürünü olduğu için alerjisi olan kişiler dikkatli olmalıdır.
Arı sütünün içinde pestisitler gibi bazı çevresel kirler de bulunmuştur ve alerjik reaksiyonlara yol açabilir (2).
Arı sütü kullanmak çoğu insan için muhtemelen güvenli olsa da, zaman zaman ciddi yan etkiler bildirilmiştir. Bunlar (2):
- Astım
- Anafilaksi
- Kontakt dermatit
Bu reaksiyonlardan bazıları ölümcül bile olabilir.
ÖZET Genel olarak güvenli kabul edilmesine rağmen, arı sütü ciddi alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Arı sütü yan etkileri ve riskleri olabilecek bir besin türüdür.
Sonuç
Arı sütü nedir, nasıl kullanılır, arı sütü faydaları nelerdir gibi sorularınıza ışık tutmaya çalıştık.
Arı sütü ve arı sütü faydaları, eski tıbbi uygulamalarda yüzyıllardır kullanılsa da, araştırma eksikliği nedeniyle Batılı tıpçılar tarafından büyük ölçüde reddedilmiştir. Yine de, arı sütü takviyesi kullanan sağlıklı bireylerin birçoğu olumlu geri dönüş yapmıştır.
Bal, propolis veya polen gibi arı ürünlerinden farklıdır. Çeşitli fiziksel ve zihinsel rahatsızlıklar için alternatif bir tedavi olarak hala sıklıkla kullanılmaktadır.
Bugüne kadar, arı sütü ile ilgili sağlık iddialarının çoğu tam anlamıyla kanıtlanmamıştır. Mevcut araştırmaların büyük kısmı hayvan ve test tüpü veya çok küçük insan çalışmaları ile sınırlıdır. Bu yüzden, unutulmamalıdır ki; arı sütü yan etkileri ve riskleri de olabilecek bir besin çeşididir. Özellikle bal, polen veya propolise alerjiniz varsa arı sütüne alerjiniz de vardır.
Mevcut araştırmalar arı sütü faydaları ve yan etkileri konusunda oldukça umut vericidir. Sağlıklı bir beslenme ve yaşam tarzına entegre etmesi de kolay bir arı ürünüdür.
Bir yanıt bırakın